W czasach Zürnera historyczny trakt przebiegał przez Jeżówkę, Skotniki, Kaski, Biniewice, Błonie, Święcice, Oltarszew, Bronisze oraz Wolę i prowadził do Starego Miasta w Warszawie. W przeważającej mierze odpowiada on zatem przebiegowi dzisiejszej drogi krajowej nr 2. Choć wzdłuż drogi biegnie ścieżka rowerowa, względnie droga dysponuje szerokim poboczem, to jednak jest to droga o znacznym natężeniu ruchu. Dlatego też ostatni 64-kilometrowy etap dzielący nas od celu będzie prowadził mniejszymi ulicami, przez wsie oraz przedmieścia stolicy.
Fragment polskiej mapy turystycznej (Homann, 1751)
Pierwszym celem tego etapu jest Żelazowa Wola. Startujemy w Sochaczewie na placu przed muzeum, jedziemy ulicami Staszica, Pokoju, Polną, Kochanowskiego, Trojanowską, Łąkową oraz Graniczną do Orłów-Cesina, gdzie znajduje się podupadły cmentarz wojskowy z grobami niemieckich żołnierzy poległych w czasie pierwszej wojny światowej. Jadąc dalej przez Nowe Mostki, po przejechaniu łącznie 7 km, docieramy do Żelazowej Woli.
Żelazowa Wola
W Żelazowej Woli, w 1810 roku, jako syn Justyny i Mikołaja przyszedł na świat Fryderyk Chopin. Jeszcze w tym samym roku rodzina przeprowadziła się do Warszawy, gdzie ojciec przyszłego kompozytora podjął pracę jako nauczyciel języka i literatury francuskiej w warszawskim liceum mieszczącym się w Pałacu Saskim. W prawym skrzydle pałacu, w jednym z profesorskich mieszkań w przez kilka lat mieszkała też rodzina Chopinów. W lecie rodzina często przebywała w Żelazowej Woli, gdzie Fryderyk mógł rozwijać swoje artystyczne zdolności. Dom, w którym urodził się Chopin był właściwie oficyną dworską, w 1931 roku został przekształcony w muzeum i przebudowany w stylu XIX w., na terenie otaczającym dworek został założony park. W czasie drugiej wojny światowej muzyka Chopina była zakazana, a muzealne eksponaty zostały zniszczone. Ponowne otwarcie muzeum miało miejsce w 1949 roku w setną rocznicę śmierci kompozytora.
Dom Urodzenia Fryderyka Chopina
Kontynuujemy wyprawę na drodze wojewódzkiej nr 580, jednak w Strzyżewie ponownie ją opuszczamy, znów przekraczamy Utratę i w Szczytnie zatrzymujemy się na chwilę, aby z zewnątrz obejrzeć klasycystyczny dwór z 1824 roku. Przez Skarbikowo i Stare Izbiska dojeżdżamy do malowniczo położonych Pawłowic, gdzie uwagę zwraca klasycystyczny kościół z cegły palonej z 1805 roku. Stąd ruszamy dalej do Cholew, po raz kolejny przecinamy Utratę i przez Nową Górną wjeżdżamy do ruchliwego Błonia.
Błonie
Błonie to jedna z najstarszych osad na Mazowszu. Podczas wykopalisk archeologicznych stwierdzono pozostałości grodu istniejącego tutaj w VIII w. Do dzisiaj przetrwało świadczące o dawnym osadnictwie, pochodzące z XII w. grodzisko „Łysa Góra“, położone na wschód od miasta nad rzeką Utratą Utrata. Pierwsza udokumentowana wzmianka znajduje się w akcie wydanym przez księcia mazowieckiego Konrada II w 1257 roku. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła w 1338 roku. Z nadaniem Błoniu praw miejskich wiązały się przywileje targowe, które w kolejnych wiekach uczyniły z miasta ważny ośrodek handlowy umiejscowiony przy szlaku komunikacyjnym do Warszawy prowadzącym od zachodu.
W XVI w. Błonie były majętnym miastem, słynącym zwłaszcza z doskonałej jakości wyrobów skórzanych oraz piwa. W każdy poniedziałek odbywał się tutaj targ, pięć razy do roku urządzano jarmarki. W początkach XVIII w. Błonie wielokrotnie padało ofiarą napaści ze strony Szwedów, którzy odpowiedzialni są za zniszczenie miasta. W 1727 roku spłonął drewniany ratusz. W związku ze stanem, w jakim znajdowało się miasto, należy przypuszczać, że przejazd przez Błonie ani dla Augusta Mocnego, ani potem dla jego syna nie wiązał się ze szczególnymi doznaniami turystyczno-krajoznawczymi. W późniejszym okresie król Stanisław August nadał miastu liczne przywileje, które przyczyniły się do odbudowy Błonia oraz pozwoliły na wypełnienie pustej kasy miejskiej. Już od 1769 roku Błonie posiadało aptekę, a w 1776 roku zapadła decyzja o budowie nowego ratusza, otwarto również cegielnię.
Kolejnych zniszczeń przysporzyły walki toczone w ramach powstania kościuszkowskiego, następnie w 1795 roku miasto zajęły wojska pruskie. W latach 1807-1815 Błonie należało do Księstwa Warszawskiego. Gospoda z 1779 roku miała być miejscem spotkań Napoleona oraz Marii Walewskiej. W pochodzącym z tego samego okresu dzisiejszym „Hotelu Kuźnia Napoleońska“ (ul. Sochaczewska 5,96-515Teresin–Paprotnia), w drodze do Rosji zatrzymał się Napoleon i kazał na nowo podkuć konia. Około 1800 roku powstał również „Dworek Poniatówka“ (ul. Aleja Cypriana Kamila Norwida), który był domem rodzinnym Jana Henryka Dąbrowskiego. Przyszły generał spędził tu kilka lat wczesnego dzieciństwa, zanim wyjechał do Hoyerswerdy.
W 1842 roku powstał projekt nowego ratusza autorstwa architekta Henryka Marconiego. Przełom XIX i XX w. to okres ożywionego rozwoju gospodarczego. Podług kronik w 1912 roku w Błoniu było 175 domów, ciągi ulic były wybrukowane i oświetlane lampami oliwnymi, praktykowali 3 lekarze, istniał park miejski, straż pożarna, 4 szkoły podstawowe, 3 restauracje, 5 piwiarni oraz 51 rozmaitych sklepów. Wybuch I wojny światowej oraz epidemia cholery oznaczają kres tego spokojnego okresu w historii miasta. W toku walk w 1914 roku ratusz ponownie stanął w płomieniach i uległ doszczętnemu zniszczeniu. Okres międzywojenny przynosi kolejną fazę wzrostu gospodarczego oraz rozkwit życia społeczno-kulturalnego. W 1923 roku po raz kolejny został odbudowany ratusz. W mieszczącej się tutaj fabryce zapałek znalazło zatrudnienie 300 osób. Ponadto działała fabryka gwoździ i drutu, mydła, linia produkcyjna maszyn młynnych oraz ponad 200 innych zakładów.
W czasie drugiej wojny światowej i niemieckiej okupacji w Błoniach poniosło śmierć ok. 2500 ludzi. W 1939 roku istniał tutaj przejściowy obóz dla polskich jeńców wojennych, który później służył za obóz pracy. W 1940 roku funkcjonowało getto dla 2100 Żydów, którzy po jego likwidacji zostali przeniesieni do warszawskiego getta. Na końcu ul. Polnej można zobaczyć pozostałości kirkutu. Po zakończeniu drugiej wojny światowej fabryka zapałek została przekształcona w fabrykę zegarków, a następnie w Zakłady Mechaniki Precyzyjnej, w których łącznie zatrudnionych jest ponad 2000 pracowników. W latach 80. zakłady te stały sią kolebką, a Błonie ważnym ośrodkiem mazowieckiej Solidarności.
Do ważnych obiektów sztuki budowlanej w Błoniu – oprócz ratusza – zalicza się pochodzący z XIII w. trzynawowy Kościół Świętej Trójcy z elementami romańskimi i gotyckimi. Szczególnie godne uwagi jest późnogotyckie sklepienie w starej zakrystii. W XVII w. kościołowi nadano cech barokowych. Z elementów wyposażenia wnętrza należy wymienić późnorenesansowy, drewniany, złocony ołtarz główny (powstały w latach 1642 do prawdopodobnie 1652), barokową ambonę, wizerunek z 1873 r. przedstawiający Trójcę Świętą, wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej (2 poł. XVIII w.), barokowe rzeźby z XVIII w. oraz organy z XVII w.
Jeszcze tylko kilka kilometrów
Ogród Saski w Warszawie
Opuszczamy Błonie i drogą krajową nr 2 na odcinku ponad 2 km jedziemy do Kopytowa, gdzie skręcamy w lewo w kierunku Radzikowa i Łażniewa. Dalej pedałujemy dobrze przejezdną polnądrogą w kierunku północnowschodnim do Myszczyna, kierujemy się na wschód i przez Pilaszków, Pogroszew, Umiastów dojeżdżamy do Strzykułów. Tu skręcamy w lewo w ul. Wieruchowską i dojeżdżamy do Babic Nowych, położonych przy trasie wojewódzkiej nr 580. Wzdłuż tej niestety ruchliwej drogi na szczęście poprowadzono ścieżkę rowerową, którą dojeżdżamy do samej Warszawy. Droga wiedzie przez dzielnicę Wola, miejsce elekcji królów polskich, również elekcji Augusta Mocnego. W miejscu, gdzie od ul. Obozowej odchodzi ul. Jana Ostroroga, znajduje się znacznych rozmiarów pomnik „Electio Viritim” upamiętniający dawne pole elekcyjne.
Aby zobaczyć obelisk, w dzielnicy Młynów można skręcić w lewo w ul. Płocką prowadzącą do ul. Obozowej.
Kto po przybyciu do centrum Warszawy nie ma ściśle określonego celu, powinien najpierw udać się do Ogrodu Saskiego i tędy dojechać do Zamku Królewskiego. Tutaj, u celu podróży, należy stosownie uczcić pokonanie 716 km! Gratulujemy!
Linki:
http://www.warsawtour.pl/de/node/159967
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/blonie/12,cmentarze/1938,cmentarz-zydowski-w-bloniu-ul-polna-/
http://www.warsawtour.pl/de/node/162505