Fragment mapy turystycznej z Drezna do Warszawy z 1751 r.
Zürner na tym etapie odnotował miejscowości „Zschisch“ (prawdopodobnie chodzi o Brzezie) oraz „Glochowa“ (Gołuchów). Historyczny trakt najprawdopodobniej wiódł wzdłuż dzisiejszej drogi krajowej nr 12. Rowerzyści mogą wybrać jedną z dwóch możliwości: przebiegającą na północ od krajowej „dwunastki”, wiodącą z Pleszewa do Kalisza oznaczoną zielonym szlakiem „Transwielkopolską Trasę Rowerową“ lub trasę południową. Ponieważ odcinek południowy urozmaicony mozaiką pól uprawnych, łąk i zagajników wydaje się bardziej interesujący, właśnie ta opcja jest zalecana i zostanie szczegółowo opisana.
Wyjazd z Pleszewa w kierunku Cieśli (Źródło: google streetview)
Z pleszewskiego rynku ruszamy na wschód ulicą Kaliską, jednak już wkrótce skręcamy w prawo w ul. Wodną, a następnie w ul. Piaski, którą na odcinku nieco ponad 6 km podążamy do miejscowości Cieśle. Zürner w swoim przewodniku odnotował: “w okolicach Pleszewa jest bardzo zła droga“. Dziś trudno to sobie wyobrazić, przez cały czas bowiem jedziemy po asfaltowych drogach. W Cieślach skręcamy w lewo i kierując się do Bielaw, dojeżdżamy do Kajewa. Tam skręcamy w ul. Kajewską i przejeżdżamy przez rzekę Giszka. Trzymamy się lewej strony, aby po krótkim czasie dojechać do Gołuchowa, głównej atrakcji tego etapu.
Gołuchów
Zamek w Gołuchowie, dziedziniec wewnętrzny
Oferta turystyczna Gołuchowa to nie tylko wyjątkowo atrakcyjny renesansowy zamek otoczony parkiem, wybieg dla żubrów należący do Muzeum Leśnictwa, zapraszający do orzeźwiających kąpieli zalew oraz kamień św. Jadwigi, ogromny głaz narzutowy ze skandynawskiego granitu. Lokalna sieć ścieżek rowerowych, lokale gastronomiczne oraz bogata oferta noclegowa zachęcają do zatrzymania się w Gołuchowie na dłużej niż tylko na chwilę.
Pierwsza wzmianka o Gołuchowie, siedzibie rodu Gołuchowskich herbu Wieniawa, pochodzi z 1309 roku. W 1507 roku ród Leszczyńskich nabył miejsce, w którym Rafał Leszczyński w 1550 roku rozpoczął budowę monumentalnej rezydencji oraz wydzielenie terenu łowieckiego. W 1695 roku zamek został sprzedany i przez 150 lat stał pusty. W 1856 roku hrabia Tytus Działyński nabył zamek, który jego synowi Janowi Działyńskiemu oraz synowej Elżbiecie Czartoryskiej (nazywanej Izabelą), córce rosyjskiego ministra spraw zagranicznych, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego miał służyć za rezydencję. Jednak młodzi nigdy nie zamieszkali razem w Gołuchowie. Jan Działyński, jako że był zaangażowany w finansowanie i organizowanie w Wielkopolsce Powstania Styczniowego, musiał wyemigrować. Później posiadłość przeszła w posiadanie księcia Czartoryskiego, a Izabela w latach 1875-85 przeprowadziła renowację budynków i parku. Kiedy w 1899 roku zmarła we Francji, jej zwłoki zostały przewiezione i spoczęły w zbudowanym w tym celu mauzoleum w pałacowym parku. Do 1945 roku zamek był w posiadaniu rodziny Czartoryskich.
Muzeum w Zamku w Gołuchowie
Dwukondygnacyjna renesansowa budowla z ośmiokątnymi basztami w każdym z narożników została wzniesiona w latach 1550-1560 dla Rafała Leszczyńskiego, wojewody kujawskiego. W latach 1600-1619 jego syn Wacław Leszczyński, wojewoda kaliski i kanclerz wielki koronny nadał zamkowi manierystycznego charakteru, znajdującego wyraz m.in. w dziedzińcu z arkadową loggią w części wejściowej.
W latach 1875-1885 przeprowadziła gruntowną odbudowę połączoną z remontem. Przebudowa dokonana została częściowo według szkiców Eugène Viollet-le-Duca oraz polskiego architekta Zygmunta Gorgolewskiego. Autorem ostatecznego projektu był Francuz, Maurycy August Ouradou, który nadał zamkowi kształt przywodzący na myśl zamki nad Loarą.
W zamku mieści się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu z ekspozycją zabytkowych wnętrz i dzieł europejskiej sztuki nowożytnej oraz starożytnych eksponatów, m.in. część zbioru starożytnych waz greckich pozyskanych przez Jana Działyńskiego (tzw. wazy gołuchowskie), ponadto obrazy (m.in. przedstawiającego polskich królów z Dynastii Wettynów), rzeźby, wyroby złotnicze, gobeliny, meble. Otaczający zamek, założony w XIX w. park jest dziełem architekta krajobrazu Adama Kubaszewskiego.
Droga do Kalisza
Aby dojechać do Kalisza można wybrać jedną z trzech możliwości:
- oznakowana zielonym szlakiem Transwielkopolska Trasa Rowerowa wiodąca przez Jedlec, Macew, Popułek, Dojutrów, Zagórzyn, Pruszków i Warszówkę
- ścieżka rowerowa przez Kuchary i Kościelną Wieś przebiegająca wzdłuż drogi krajowej nr 12 oraz
- lokalny szlak rowerowy „Trasa fioletowa“, wiodący nad zalewem, obok grobów pomordowanych w drugiej wojnie światowej, kamienia św. Jadwigi, przez wieś Borczysko i Kościelną Wieś do Kalisza.
Przy wyborze jednego z trzech wariantów należy uwzględnić następujące atrakcje turystyczne oraz wskazówki:
Rzymski medalion ze skarbu odnalezionego w Zagórzynie (Zdjęcie: A. Bursche)
- Jedlec: wieś wzmiankowana w 1485 roku położona w pobliżu lewego brzegu Prosny, w której znajduje się jednonawowy drewniany kościół św. Floriana wybudowany w latach 1745-53; wnętrze kościoła wyposażone w stylu rokokowym; murowana dzwonnica z 1830 roku
- Zagórzyn: na przełomie 1926/27 miejsce znalezienia znaczącego skarbu germańskich i antycznych monet, medalionów i brakteatów (dziś rozsiane są po 7 różnych muzeach)
- Kuchary: oddalone od Gołuchowa o 6 km; Kościół św. Bartłomieja Apostoła, wzniesiony w 1686 roku z drewna modrzewiowego, obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem znajdujący się w lewym ołtarzu bocznym; w ołtarzu głównym obraz przedstawiający adorację Matki Boskiej przez świętych Stanisława i Wojciecha z 1635 roku, barokowa chrzcielnica oraz relikwiarz z XVI w.
- Kościelna Wieś:
- Wieś położona u wrót Kalisza, datowana na 1124 rok; kościół romański z II poł. XII w., rozbudowany i przebudowany w XVII i XIX w.
- Miejsce, gdzie rozegrała się bitwa pod Kaliszem (patrz w zakładce „Kalisz“); Obelisk upamiętniający bitwę
Obelisk w Kościelnej Wsi upamiętniający bitwę pod Kaliszem
Linki:
http://www.archeo.uw.edu.pl/zalaczniki/upload801.pdf (monety ze skarbu z Zagórzyna)